Search Results

ეს თემა საკმაოდ რთულია და ამავდროულად, შესაძლოა, ფართო აუდიტორიისთვის ყველაზე საინტერესო იყოს. რამდენი ადამიანი სვამს კითხვას, რატომ იხდის ამხელა თანხას ამა თუ იმ პროდუქტში. რა იწვევს ასეთ ფასებს და რატომ ხდება მისი გაღარიბება წლიდან წლამდე?   ამ სტატიაში მინდა სწორედ ამ თემას შევეხო. მომზადებისა და ფიქრის პროცესში, რა თქმა უნდა, დიდი არჩევანი მქონდა. რამდენი პროდუქტია და რამდენი დასახელება, მაგრამ ბევრი ფიქრის შემდეგ გამოვარჩიე ბალი. რატომ ბალი? რამდენიმე მიზეზის გამო: ·      ბალი ამ დროს განსაკუთრებული მოთხოვნის პროდუქტია; ·      მისი წარმოება საქართველოში მიმდინარეობს; ·      მისი დისტრიბუცია სწრაფ რეალიზაციას საჭიროებს, რადგან შედარებით მალფუჭებადი პროდუქტია; ·      მისი ფასები ამინდისა და მოკლე პერიოდების მიხედვით მერყეობს, მაგრამ სეზონის განმავლობაში მოთხოვნა სტაბილურად მაღალია; ·      ფასის გათვალისწინებით, შესაძლოა ფუფუნების საგნადაც ჩაითვალოს.   სასურველია განვმარტოთ ის ტერმინები, რომლებსაც შევეხებით, განსაკუთრებით კი ის ტერმინი, რომელიც დღეს საქართველოში ყველაზე ფართოდ გამოიყენება: ეკონომიკა :  1. მატერიალური და ადამიანური რესურსების ორგანიზებულად მართვა დოვლათის წარმოების პროცესში; 2. დოვლათის წარმოებასთან, განაწილებასთან და მოხმარებასთან დაკავშირებული სოციალური დაწესებულებებისა და ინსტიტუტების სისტემა; 3. მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის საზოგადოებაში მწირი რესურსებისათვის კონკურენციის, მათი წარმოების, გაცვლის, განაწილებისა და მოხმარების პროცესებს. ფასი:  ვერსია 1: ფუნდამენტური ეკონომიკური კატეგორია. გულისხმობს ფულის რაოდენობას, რისთვისაცგამყიდველი თანახმაა გაყიდოს, ხოლო მყიდველი მზადაა, იყიდოს პროდუქტის ერთეული. პროდუქტის განსაზღვრული ფასი მის ღირებულებას შეადგენს. ვერსია 2: ფასი არის ის ოდენობა, რომელსაც მყიდველი უხდის გამყიდველს საქონლის ან მომსახურების სანაცვლოდ. ის გამოხატავს საქონლის ან მომსახურების ღირებულებას ფულადიერთეულებით და წარმოადგენს გაცვლის საშუალებას.მარტივად რომ ვთქვათ, ფასი არის ის თანხა, რასაც იხდით რაღაცის შესაძენად. ინფლაცია:           წყარო: 1.     სოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი–ცნობარი / [სარედ.: ჯგუფი: ედუარდ კოდუა და სხვ. ; გამომც.: ლაშა ბერაია] - თბ. : ლოგოს პრესი, 2004 - 351გვ. ; 20სმ. - (სოციალურ მეცნ. სერია/რედ.: მარინე ჩიტაშვილი). - ISBN 99928-926-9-2 : [ფ.ა.] 2.     ეკონომიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი/ [ავტორები: ავთანდილ სილაგაძე, ვლადიმერი ზურაბიშვილი, გივი გოშაძე, თენგის მეტრეველი.]- თბ. : თბილისი უნივერსიტეტი, 2005 – 668 გვ. მარტივად რომ ვთქვათ, ფასი არის თანხა, რომელსაც იხდით რაღაცის შესაძენად. ფასის განსაზღვრა შესაძლებელია მრავალი ფაქტორით, მათ შორის: •           წარმოების ხარჯები: ნედლეულის, შრომის, ტრანსპორტირების და სხვა დანახარჯები, რომლებიც დაკავშირებულია საქონლის ან მომსახურების შექმნასთან. •           მიწოდება და მოთხოვნა: თუ პროდუქტზე დიდი მოთხოვნაა და მიწოდება შეზღუდულია, ფასი, სავარაუდოდ, მაღალი იქნება. პირიქით, თუ მიწოდება ჭარბობს მოთხოვნას, ფასი შეიძლება დაეცეს. •           კონკურენცია: ბაზარზე არსებული კონკურენტების ფასები გავლენას ახდენს მოცემული პროდუქტის ფასზე. •           ბაზრის პოზიციონირება: კომპანიის სტრატეგია, თუ როგორ სურს მისი პროდუქტის აღქმა ბაზარზე (მაღალი ხარისხის/პრემიუმ პროდუქტი თუ დაბალფასიანი ალტერნატივა). •           მარკეტინგული სტრატეგია: ფასდაკლებები, აქციები და სხვა მარკეტინგული ინიციატივები. •           სამთავრობო რეგულაციები და გადასახადები: ზოგიერთი პროდუქტის ფასი შეიძლება რეგულირდებოდეს სახელმწიფოს მიერ ან მოიცავდეს დამატებით გადასახადებს.   ახლა სასურველია მკითხველისთვის განვმარტო, რატომ ვიღებ ვაჟა-ფშაველას გამზირს როგორც ჩემი კვლევის გეოგრაფიულ ზონას: 1.    ვაჟა-ფშაველას გამზირი წარმოადგენს ვაკე-საბურთალოს რაიონს, ერთ-ერთ ყველაზე შემოსავლიან რაიონს თბილისში.  2.   გამზირი წარმოადგენს ერთ-ერთ ყველაზე გრძელ ქუჩას თბილისში, მისი სიგრძე 4 კილომეტრია დაახლოებით; 3.         გეოგრაფიული სახელწოდების ცვლილება შეიძლება აღქმული ყოფილიყო, როგორც ფასის წარმოქმნის საფუძველი და მნიშვნელოვანი იყო ფასების მოკვლევა გაგვეკეთებინა ერთი დასახელების/სახელწოდების ქვეშ; პრინციპი, ერთი ქალაქი, ერთი უბანი, ერთი ქუჩა 4.         ერთი ქუჩის გარშემო ფასების მოკვლევა, უფრო ნათელს გახდიდა რამდენად მძიმე მდგომარეობაშია სახელმწიფო მარეგულირებელი და რამდენად მოქნილი და წარმატებულია გამყიდველი, რამდენად მანიპულაციურია ეს უკანასკნელი.  5.         ვაჟა-ფშაველაზე საკვლევ წერტილებად აღებულ იქნა შემდეგი წერტილები:   ლოკაციის დასახელება  განმარტება 1.     ვაჟა-ფშაველას დასაწყისი რომ გვენახა საწყის წერტილში რა იყო ღიებულება 2.     რესპუბლიკური საავადმყოფოს მიმდებარედ ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური წერტილი 3.     მეტრო დელისი მოსახლეობისთვის სატრანსპორტო მსხვილი კვანძი 4.     ვაჟა-ფშაველას ძეგლთან არსებული ტერიტორია აქტიური საცხოვრებელი ზონის საწყისი, მეტროსთან არსებობა 5.     ვაჟა-ფშაველას #98 საცხოვრებელი უბანი 6.     მეტრო უნივერსიტეტი ბოლო წერტილი, აქტიური საცხოვრებელი უბანი, არანაკლებ აქტიური ვიდრე დელისის მეტროს მიმდებარე ტერიტორია   მთავარი: ბალზე არსებული ფასები   ლოკაციის დასახელება ფასი ლარში 1. კგ 1.     ვაჟა-ფშაველას დასაწყისი 40 2.     რესპუბლიკური საავადმყოფოს მიმდებარე ტერიტორია 27 3.     მეტო დელისი 30 4.     ვაჟა-ფშაველას ძეგლთან არსებული ტერიტორია 25 5.     ვაჟა-ფშაველას #98 27 6.     მეტრო უნივერსიტეტი 17 კვლევის ჩატარების თარიღი 22 ივნისი 2025 წელი 10:00 საათი ლოგიკურია რამდენიმე შეკითხვა: 1.         მოდის თუ არა ესპროდუქცია ყველასთან ერთი წერტილიდან? 2.         ხარისხში იყო თუ არა რაიმე სხვაობა?   პასუხები არის შემდეგი:  1.         აღნიშნული ლოკაციებიდან ყველა მარაგდება ერთი წერტილიდან ე.წ „დეზერტირების ბაზრიდან“, შესაბამისად ყველაფერი ნათელი და მარტივია ამ კუთხით; 2.         ხარისხი: ყველა წერტილში ბალი იყო გოგრა ბალის სახელწოდებით ცნობილი, იყოგადარჩეული და ასე ვთქვათ ერთი დაკვირვებით არ ეტყობოდა არაფერი დაზიანების ან სხვა დეფექტის  მაგვარი.   ლოგიკურია რამდენიმე კითხვა    რამდენს ვაწარმოებთ? სამწუხაროა, რომ აქ არ გვეძლევა დეტალური ინფორმაციის წარმოდგენის შესაძლებლობა, ვინაიდან სტატისტიკის დეპარტამენტი, აწარმოებს სტატისტიკა მრავალწლიანი კულტურების მიმართულებით, შესაბამისად ბალი და ალუბალიც ამ მონაცემებში  გაერთიანებულია. გრაფიკი #1 აღნიშნული გრაფიკი გვიჩვნებს, თუ რა რაოდენობის პროდუქტს ვაწარმოებთ საქართველოს ტერიტორიაზე ძალიან საინტერესო სურათს იძლევა, რეგიონების მიხედვით წარმოების ანალიზი. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიხედვით ყველაზე დიდ მწარმოებელს შიდა ქართლის რეგიონი წარმოადგენს, რომელიც თბილისთან ყველაზე ახლოს მდებარეობს. აღნიშნული სურათი ნათლად აჩვენებს, რომ ლოკალურ იმპორტიორებს არ უწევთ შორ მანძილებიდან მისი ტრანსპორტირება და ეს მიგვანიშნებს, რომ დამატებითი დანახარჯები ვერ იქნება დიდი, კერძოდ იგულისხმება: საწვავი და ავტომობილის ხარჯი და სხვა.   გრაფიკი #2 მაქსიმალურად ვეცადე აღსაქმელად მარტივი ყოფილიყო მონაცემები. წყარო სტატისტიკის ეროვნული სამსახური რა ღირს ადგილზე, ფერმერთან? ეს კითხვა, ხომ ყველაზე აქტიური კითხვაა. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის დამსახურებით ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა არის შესაძლებელი. გრაფიკი #3 უნდა გავითვალისწინოთ რომ ამ ფასის კალკულაციის დროს შეყვანილია ისე პროდუქტის ფასი, როგორიც არის ალუბალი, რომელიც საკმაოდ ძვირადღირებული პროდუქტია, გოგრა ბალტან შედარებითაც კი. როგორია ბლის იმპორტ ექსპორტის სტატისტიკა? იმპორტის სტატისტიკის ანალიზის დროს რთულია, პირველ რიგში გვხვდება იმპორტის მოცულობები ფულად ერთეულებში: გრაფიკი #4 4 2025 წლის მაისის თვის ჩათვლით საქართველოში იმპორტირებულია 43,1 ათასი აშშ დოლარის ღირებულების ბალი. მონაცემები შექმნილია სტატისტიკის ეროვნული სამსახურების მონაცემების გამოყენებით.         რა იკვეთება ამ მცირე ანალიზიდან, რა დასკვნების გამოტანა არის შესაძლებელი   პირველი და ყველაზე სამწუხარო აშკარაა, რომ ფასის გადანაწილება და სამართლიანობა აშკარად დარღვეულია. მწარმოებლები და იმპორტიორები როგორც წესი უძლურები არიან გაყიდვების ქსელის წინააღმდეგ ბრძოლაში ან რაიმე პირობების დაყენებაში. ეს უკანასკნელი დამკვიდრებული ეკონომიკური პრაქტიკაა. გასაყიდ ფასში ბლის წარმოების და მოყვანის ხარჯი მხოლოდ 9%-ია. რამდენად სამართლიანია და სწორია ეს ყველაფერი მე თქვენი მსჯელობისთვის მომინდია. ვფიქრობ საჭიროა მოხდეს სამართლიანი გადანაწილება და ფერმერის დაცვა. სხვა შემთხვევაში ასე თუ გაგრძელდა არ იარსებებს ინტერესი მისი წარმოების. სოფლის მურნეობის პროდუქტებში დივერსიფიცირებული წარმოება ყოველთვის დიდი პრობლემას წარმოადგენდა. ამ სექტორში დასაქმებული ხალხი ერთდროულად იწყებს ერთი დასახელების პროდუქტის მასიურ წარმოებას მისი პოპულარობიდან გამომდინარე, რაც ბუნებრივია შემდეგში უკვე ამ პროდუქციაზე ფასის კლებას იწვევს და იმედგაცრუებას. რთულია არ გაღიზიანდე იმ ფაქტით, რომ ფერმერი ყიდის მის წარმოებულს კილოგრამს 2.57 ლარად საშუალოდ და სხვა ყიდის ან ყიდულობს მას 30 ლარად, ან საშუალოდ 27.6 ლარად კილოგრამს. არ ვიცი ეს რა ლოგიკაში ჯდება თუ არა ცალსახა სპეკულაციაში. ესეთი ქცევა ვლინდება იმპორტირებული პროდუქციის გადაყიდვაშიც. ქსელების მფლობელები დომინირებენ და იწვევენ არსებით ინფლაციას. ის რომ ასეთ პირობებში, რთულია ფერმერი დააინტერესო აწარმოოს პროდუქცია ადგილობრივ ბაზარზე საკმაოდ ლოგიკურია. მაგრამ წარმოიდგინეთ გარემო სადაც ფერმერი იღებს თუნდაც 5 ლარს ან 6 ლარს კილოგრამში იმ 27 ლარიდან, რომელსაც დღეს იხდის მყიდველი ვაჟა-ფშაველას გამზირზე. იქნებოდა თუ არა ინტერესი მისი წარმოების მიმართ. ეს ეკონომიკური თეორიის ანაბანაა, და პასუხიც შესაბამისად მარტივი. დაიწევდა თუ არა ფასი ასეთ პირობებში? პირდაპირი კავშირი არ არის, მაგრამ მეტი გამჭვირვალობა, მეტ ლოგიკურ წესებს და თამაშის პირობებს შექმნიდა. აქ ჩარევაზე და ეკონომიკური რეგულაციების შექმნაზე არ არის საუბარი, აქ გამჭვირვალობის უზრუნველყოფაზეა. ამის შემდეგ ფერმერი და გადამყიდველი თვითონ მოილაპარაკებენ. ფერმერს უნდა ქონდეს ინფორმაცია რა ხდება ბაზარაზე, სინამდვილეში რა ღირს მისი პროდუქცია დახლზე.   მეორე გადამყიდველი კარგად გრძნობს და აღიქვამს, ადგილებს, მოთხოვნას და შესაძლებლობებს მისთვის. ამიტომაც ის, მიუხედავად იმისა, რომ მას არ აქვს თეორიული განათლება, საკმაოდ კარგად და სწორედ იღებს გადაწყვეტილებებს. ერთი გამზირი, მაგრამ განსვავევული ფასები და ეს არ არის დაკავშირებული დანახარჯებთან. კვ.მ ღირებულება ფართის საქირავებლად, სადაც უნდა მოხდეს რეალიზაცია, მეტნაკლებად ერთია. ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი ფასი ფიქსირდება იქ სადაც გამყიდველს ყველაზე დაბალი ხარჯი აქვს. გამყიდველი დგას ქუჩაში. მისი გადაწყვეტილება გამოწვეული არის იმ მოთხოვნით და ქვეცნობიერით, რომლითაც იმართება მყიდველი. ეს კიდევ დღეს წარმოადგენს არსებით ნიშანს სხვადასხვა ეკონომიკური პარამეტრის ფორმირებისას.   მესამე იმპორტი ისევ აჭარბებს ადგილობრივ წარმოებას. არადა შეგვიძლია მისი წარმოება. ძალიან საინტეროა ის რომ ჩვენს ქვეყანაში აღნიშნული პროდუქტი სხვადასხვა გადამუშავებული ფორმით შემოდის. კარგი იქნება თუ მის წარმოებას ანუ გადამუშავებას ჩვენც დავიწყებთ. ამით იმის თქმა მსურს, რომ სინამდვილეში ამ პროდუქტის გამოყენება უფრო მეტია ვიდრე ნედლი ბლის იმპორტი აჩვენებს.   მეოთხე ფასების ცვლილება ხშირად უფრო გამოწვეულია, იმით რომ მყიდველი არ იჩენს საკმარის კვალიფიკაციას, მოახდინოს უფრო გეგმაზომიერი შესყიდვები. მყიდველის ზრდა მნიშვნელოვანია ეკონომიკის განვითარებისთვის. ეს უკანასკნელი მნიშვნელოვანი სტიმული იქნებოდა ზოგადად სხვადასხვა სექტორების განვითარებისთვის.   მეხუთე ინფლაციური პროცესები და განაკვეთები შეიძლება ითქვას,  რომ უფრო გამოწვეული არის გადამყიდველების სპეკულაციით და მყიდველის ნაკლები კვალიფიციურობით და მიმაჩნია, რომ ამ პროცესს საკმაოდ დიდი წვლილი შეაქვს ინფლაციის განაკვეთში. იკვეთება, რომ გაყიდვების წერტილები სხვადასხვა ინსტრუმენტების გამოყენებით ახდენენ ფასების განსაზღვრას, მაგრამ ძირითადი მაინც მყიდველის მხრიდან ნაჩქარევ, ემოციურ გადაწყვეტილებების მიღებას ეყრდნობა.   ავტორი:                                                                                                             ლევან ელიზბარაშვილი

უძრავი ქონების სექტორი ქვეყნის ეკონომიკის ერთ-ერთი უმსხვილესი რგოლი, რომ არის ამაზე ალბათ მკითხველი ადვილად დამეთანხმება. მისი წილი მთლიან შიდა პროდუქტში 12%-ს აღწევს. ყველას გვახსენდება პანდემიის დროს უძრავი ქონების ბაზრის განსაკუთრებული წევრისთვის, საცხოვრებელი უძრავი ქონების დეველოპერული სექტორისთვის, საქართველოს მთავრობამ რამდენიმე ახალი მხარდამჭერი პროგრამა დაინიცირა და განახორციელა. ეს პროგრამები ხელს უწყობდა სექტორში აქტივობების, რეალიზაციის შენარჩუნებას, დაინტერესებული პოტენციური მყიდველის კიდევ უფრო გააქტიურებას. პანდემიის პერიოდში ბინების მიმართულებით ტრანზაქციების რაოდენობა არა  თუ შენარჩუნდა, არამედ იყო პერიოდი როცა ტრანზაქციების რაოდენობა, წინა წლის მონაცემებს აჭარბებდა კიდეც. ეს ყველაფერი იმ ფონზე, როდესაც ერთ-ერთი მთავარი მტერი ინფლაცია, მის ზენიტში იმყოფებოდა. ფასები გარბოდა, ბატონი ინფლაცია თავისას აკეთებდა, მაგრამ მომხმარებელი მაინც აქტიური იყო. ამ სტატიაში მე არ მიმოვიხილავ იმ ციფრებს, რომელიც უკავშირდება ახალი საცხოვრებელი ბინების რეალიზაციას, მშენებლობის თუ ნებართვების გაცემას და მასთან დაკავშირებულ სტატისტიკას. ჩემი მიზანი არის მოკლედ განვიხილო მარკეტინგული პროცესი ამ სექტორში. კერძოდ, საცხოვრებელი ბინების და საცხოვრებელი ინფრასტრუქტურის სამშენებლო ბიზნესის მარკეტინგი. რა არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი, მე ვიტყოდი რა არის სამეულში შემავალი, ჩემი აზრით ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი. რა განაპირობებს ამათუიმ საცხოვრებელი პროექტის, წარმატებას და რა იწვევს წარუმატებლობას. აღნიშნული განხილვა დამყარებული იქნება ჩემს გამოცდილებაზე, რომელიც  სხვადასხვა მახასიათებლების მქონე პროექტების მარკეტინგული პროცესების 3 წლიანი მართვით შემოიფარგლება. რა მარკეტინგული პროცესია უძრავ ქონებაში და სად მიმდინარეობს ის? უძრავი ქონებაში დეველოპერების უმრავლესობა  მარკეტინგულ პროცესს სამწუხაროდ უკავშირებს სარეკლამო საქმიანობას, ძირითად შემთხვევაში „ფეის ბუქს“. მაშინ როდესაც ჩამოყალიბებულია პროდუქტის ყველა კომპონენტი, აშენებულია კორპუსი, განსაზღვრულია ბინების ზომები და მოცულობები, ფასადი და სხვა. ამის შემდეგ დეველოპერი სვამს შეკითხვას, როგორ გავყიდოთ? რამდენ ხანში გაიყიდება? რაც მთავრია გაყიდვა უნდა მოხდეს ყველაზე ძვირად და რაც შეიძლება მაქსიმალური ამონაგებით და რაც შეიძლება მალე. რა თქმა უნდა ეს მიდგომა არ ეხება ყველას, თუმცა საკმაოდ გავრცელებული სურვილებია. აღნიშნული კითხვის დასმისას, დეველოპერს აქვს მხოლოდ ერთი სურვილი გაყიდოს და მოახდინოს ფინანსური სახსრების მობილიზება. ხანდახან მქონია შემთხვევები რომ არ არის საინტერესო დრო. მას ჩამოყალიბებული აქვს ყველაფერი და ახლა მხოლოდ რეკლამის და გაყიდვების მენეჯერების ჩართულობა და მათი შედეგებია საინტერესო. საინტერესოა რას იზამენ გაყიდვების მენეჯერები და ლიდების გენერატორები, „მარკეტინგული კომპანიები“. ყველა საქმე მისი მხრიდან გაკეთებულია და თანაც ხარისხიანად. ახლა უკვე სულ სხვა გუნდის ჯერია მოახდინოს რეაგირება. არადა გაყიდვები უკვე ამოსულ და გაზრდილ ხეზე მოსული ნაყოფის მოკრეფაა მხოლოდ. აი საკითხავი ის არის ხე სად, როგორ დაითესა? როგორ უვლიდნენ მას? და საერთოდ რისი ხე დაირგა, ეს ხე ამ გარემოსთვის ყველაზე მისღები ანუ სასურველი იყო? ალბათ მკითხველი დამეთანხმება, რომ უძრავი ქონების სექტორში მარკეტინგული საკითხების ჩამონათვალი საკმაოდ ვრცელია და ამავე დროს კომპლექსური, მთელი რიგი საკითხები ერთმანეთთან პირდაპირ არის დაკავშირებული და ერთმანეთზეა დამოკიდებული. თუ საცხოვრებელი ბინების სექტორს განვიხილავთ, არსებითი საკითხი მაინც დაკავშირებული იქნება პროდუქტთან. რა პროდუქტია შეთავაზებული ბაზარზე? რამდენად მისაღებია ის ბაზრისთვის? უნდა აღინიშნოს, რომ საცხოვრებელი უძრავი ქონების  ბაზარზე ძირითადი აქტუალური მარკეტინგული საკითხების ჩამონათვალი ალბათ მაინც ასე გამოიყურება: 1. პროდუქტი 2. კომუნიკაცია 3. ფინანსური შეთავაზებები; ჩამონათვალი, რომელიც მე შემოგთავაზეთ, საკმაოდ საკამათოა, მაგალითად შეიძლება იმის თქმა, რომ ფინანსური საკითხები პირდაპირ არის დაკავშირებული პროდუქტთან და ის პროდუქტის ნაწილია, რომ მაგალითად ფინანსური საკითხები, ისეთივე პროდუქტის შემადგენელი ნაწილია, როგორც ბინების მოცულობები, გეგმარებები და სხვა საკითხები. მე მაინც მსურს განვმარტო, რატომ გამოვყავი ეს სამი საკითხი,  რატომ არ დავშალე მარკეტინგული საკითხები უფრო ვიწრო საკითხებად ან/და რატომ არ გავამსხვილე უფრო მეტად. მაგალითად ფასის წარმოების საკითხები, რატომ არ გამოვიტანე ცალკე, ან თუნდაც ბინების განშლა რატომ არ გავიტანე დამოუკიდებელ რგოლად! ჩემი აზრით: პროდუქტი არის მთელი რიგი სამართლებრივი რეგულაციების, ბაზარზე არსებული კონიუნქტურის და დეველოპერის სურვილების შედეგად შექმნილი პროდუქტი. კომუნიკაცია ეს არის დეველოპერზე დამოკიდებული პროცესი, რომელშიც თავისუფლების ხარისხი ყველაზე მაღალია, თუმცა არსებობს გარკვეული რეგულაციები, მაგალითად ფასის გამოქვეყნებასთან დაკავშირებული რეგულაცია. ფინანსური მხარე ეს არის დამოუკიდებელი საკითხი, ეს უფრო შესაძლებლობებზე მიბმული საკითხია. მომხმარებლისთვის ფინანსურ ანგარიშსწორებაში თავისუფლების მინიჭება, გადახდების ფორმები და ასევე საბანკო მხარდაჭერის საკითხი სრულად დამოუკიდებელი საკითხია, რომელიც სრულად კომპანიის ისტორიაზე, რეპუტაციაზე და შესაძლებლობებზეა დამოკიდებული. ის უფრო გამომდინარეობს კომპანიის წარსულიდან. მისი ფორმირების საფუძველს უფრო კომპანიის ისტორია წარმოადგენს ვიდრე ბაზარზე არსებული კონიუნქტურა ან და სამართლებრივი რეგულაციების ფორმები. აღნიშნული მიმართულება სრულად განეკუთვნება კერძო სამართლის სფეროს და შესაბამისად კომპანიას სრულ თავისუფლებას ანიჭებს.  ფინანსური საკითხები მაინც უფრო თავისუფალია სხვადასხვა რეგულაციებისგან და წმინდა მენეჯმენტის სწორ გადაწყვეტილებებზეა დამოკიდებული. ახლა მოდი განვიხილოთ, გოლიადორის საკითხი, რომელსაც მე დიდი ხანი ველოდებოდი როდის შევხვდებოდი, ჩვენი შეხვედრა 2022 წელს შედგა. რა ხდება როდესაც ასეთი როლის და ფუნქციის მოთამაშე გყავს მარკეტინგული ინსტრუმენტების შემადგენლობაში? მოხდა შემდეგი, 4 თვის განმავლობაში, მაშინ როდესაც მშენებლობა დასრულებული კი არა, ნორმალურად განვითარებულიც კი არ იყო, კერძოდ მხოლოდ 2 სართული იყო ამოყვანილ, ყველა ბინა გაყიდული იყო. ისმის კითხვა რა ფასად მოხდა ეს ყველაფერი? ფასები ბაზარზე, ანუ გარშემო გვქონდა ყველაზე მაღალი. ფასები გარშემო აღემატებოდა 50 აშშ დოლარით ერთ კვ.მ-ზე. ფასების მატება მთელი გაყიდვების პერიოდში მიმდინარეობდა და განხორციელდა სამჯერ. სამივეჯერ ფასები გაიზარდა 20$-ით 1 კვ.მ-ზე. ბოლო მატება როცა პროცესი ისევ არ ჩერდებოდა იყო 50 დოლარი 1 კვ.მ-ზე. ისმის კითხვა რამდენი დაიხარჯა სარეკლამო საქმიანობაზე, იქნებ 10 000 აშშ დოლარი თვეში? პასუხი არის არა. მხოლოდ 3000 აშშ დოლარამდე ჯამში. თვეში 1000 აშშ დოლარის ფარგლებში. მთავარი კითხვა რამდენი ბინა იყო? 150-ზე მეტი, შეგნებულად არ ვწერ ზუსტ რაოდენობას. მაშინ აბა რა იყო ის რამაც ასეთი შედეგი გამოიწვა? ბინები იყო ძალიან პატარა ან უბრალოდ მისაღები ბაზრისთვის? მე ვიტყოდი რა თქმა უნდა ბინის მოცულობები მნიშვნელოვანი იყო, მაგრამ არაფერი განსაკუთრებული, ბაზრისთვის უფრო მისაღები იყო ვიდრე მიუღებელი, ასეთი პროდუქტი ბაზარზე სხვაგანაც არსებობდა. დეველოპერული კომპანიის ცნობადობაც არ იყო მაღალ დონეზე, უფრო სწორედ არ იცნობდნენ. აბა მაშინ? ეს იყო ადგილი. მშენებლობის ანუ კორპუსის ადგილი სადაც ეს მშენებლობა მოხდა. მშენებლობის ადგილმა ანუ ლოკაციამ, აიღო თავის თავზე ეს ყველაფერი, იყო აბსოლიტური ლიდერი მარკეტინგულ გუნდში. მარკეტინგული გუნდის უპირობო ლიდერი. მან ყველაფერი ქნა. ფასი მომატება უზრუნველყო, გაყიდვების სისწრაფე უზრუნველყო, მყიდველების მოდინება მან უზრუნველყო. კითხვაზე რატომ? პასუხი მარტივია, ბინის მყიდველი ელოდება და უყურებდა ამ ადგილს. საცხოვრებლად როდის მოხდებოდა მისი განვითარება. მყიდველი თავისი ფიქრით სულ ტრიალებდა ამ ადგილის გარშემო. ის მის გონებაში იყო. ის მას მოსწონდა ძალიან. ის ადგილი იყო ეკონომიკურად აქტიური. ის ადგილი პასუხობდა მყიდველის ყველა მოთხოვნას, რომელიც საცხოვრებელ ბინას და საცხოვრებელ ადგილს უკავშირდებოდა. შეიძლება ითქვას, რომ არსებობდა ბუნებრივი მოთხოვნა ამ ლოკაციაზე საცხვრებელი უძრავი ქონების შექმნის. არსებობდა ბუნებრივი მოლოდინი ამ პროცესის მიმართ. ასეთი პროექტის განვითარება ბუნებრივად ერწყმოდა პოტენციურ მყიდველებში არსებულ მოლოდინებს. ეს ადგილი იყო საუკეთესო ადგილი იმ პერიოდში საცხოვრებელი კორპუსის დასადგამად, იმიტომ რომ ამ ადგილის მიმართ არსებობდა ბუნებრივი ინტერესი. ინტერესი, რომელსაც არ ჭირდებოდა შექმნა, არ ჭირდებოდა გაჩენა, ის უბრალოდ არსებობდა მყიდველის მეხსიერებაში და გონებაში. არსებობდა მოლოდინი და სურვილი. მოლოდინი იმისა, რომ ვინმე ოდესმე ამ ლოკაციაზე განავითარებდა პროექტს, ვინმე ააშენებდა კორპუსს. რამ გამოიწვა ეს ინტერესი, ზუსტი პასუხი ვერ მექნება, მას სათანადო კვლევა ჭირდება მაგრამ ვარაუდი არის შემდეგი: 1.     კავშირი ცენტრალურ გზასთან 2.     სიახლოვე მეტრო სადგურთან 3.     უკვე საკმაოდ მჭიდროდ დასახლებული უბანი 4.     საინვესტიციო პოტენციალი 5.     სიახლოვე ყველა საჭირო ინფრასტრუქტურასთან 6.     ლოკაციის მარტივი იდენტიფიკაციის საშუალება. ეს უკანაკნელი საკმაოდ მნიშვნელოვანი პარამეტრია რაც ინტერესის განმსაზღვრელი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია. 7.     მუდმივი ხილვადობა გამვლელისთვის 8.     დიდი მოცულობის ნაკადები ლოგიკურია კითხვა დარჩა თუ არა თბილისში ასეთი ადგილები? კი არის და მას დეველოპერები აქცევენ სათანადო ყურადღებას, მაგრამ არ ყოფნით სათანადო გამბედაობა ან/და რისკებიდან გამოდინარე თავს იკავებენ, რაც ალბათ ბუნებრივიც არის. არ არის ადვილი მიწის ნაკვეთში გადაიხადო საშუალო საბაზრო ღირებულებაზე 30-40% მეტი, რითაც იმის აღნიშვნა მინდა, რომ ასეთ ადგილებს რა თქმა მიკრო ზონებში ყველაზე მარალი ფასი აქვთ როგორც წესი. ასეთი ლოკაციების მიმართ აუცილებელია სწორი მოლოდინების და გტვლების არსებობა იმისთვის, რომ ამონაგები იყოს მაქსიმალური იმ შესაძლებლობის ფარგლებში რაც კონკრეტულ დროს ბაზარზე არსებობს. არის კიდევ ერთი არგუმენტი, რატომ არის ლოკაცია სეთი მნიშვნელოვანი. ჩემი ყოველდღიური საქმიანობიდან გამოდინარე ხშირად მიწევს დაკვირვება და მოსმენა იმისა თუ მყიდველსა და გაყიდვების მენეჯერს შორის კომუნიკაციის პირველივე ეტაპზე რა შეკითხვას სვამს მყიდველი, რა აინტერესებს მას პირველ რიგში. პირველი რიგის 3 კითხვაში, რომელსაც სვამს მყიდველი აუცილებლად არის შეკითხვა დაკავშირებული ლოკაციასთან. ჩემი აზრით ეს დაკვირვებაც კიდევ ერთხელ მიუთითებს ლოკაციის როლსა და მნიშვნელობაზე. იმედი მაქვს, რომ ამ მოკლე მიმოხილვით, დეველოპერს თუ ბინის მყიდველს, კიდევ ერთხელ დავაფიქრებ ადგილის მნიშვნელობასა და მის როლზე. ლევან ელიზბარაშვილი